Per 1 maart 2017 gelden er in Nederland nieuwe Algemene Bankvoorwaarden (“ABV”). Deze zijn opgesteld in overleg tussen de Nederlandse Vereniging van Banken, de Consumentenbond en diverse ondernemersorganisaties. De ABV regelen de rechten en plichten tussen een bank en haar klanten voor zover daarvan niet in een andere overeenkomst wordt afgeweken. De ABV worden gebruikt door alle leden van de Nederlandse Vereniging van Banken en hebben betrekking op de gehele relatie tussen de bank en haar klant, ongeacht of het gaat om consumenten of zakelijke klanten. De ABV 2017 vervangen de ABV uit 2009. Welke wijzigingen zijn er?
Algemene wijzigingen
De voorwaarden in de ABV 2017 zijn eenvoudiger geformuleerd voor met name niet-juristen. Dit was een wens vanuit de praktijk. Daarnaast is de aparte toelichting op de ABV vervallen. In de artikelen zelf zijn nu voorbeelden opgenomen om de tekst van de bepalingen toe te lichten en deze te verduidelijken. De tekst en de toelichting van de ABV zijn dus voortaan geïntegreerd in één document. Een andere wijziging ten opzichte van de ABV 2009 is dat de nieuwe voorwaarden in de wij- en u-vorm geschreven zijn vanuit de bank gericht aan haar klant. Er is ook meer aandacht voor de rechten die een klant heeft en deze zijn duidelijker omschreven.
Om praktische redenen is de indeling en de volgorde van de bepalingen uit de ABV 2009 gelijk gebleven. Zo ziet bijvoorbeeld artikel 2 van zowel de ABV 2009 als van de ABV 2017 op de zorgplicht. De onderwerpen van alle 37 artikelen zijn dus gelijk gebleven, maar geherformuleerd, gewijzigd en/of uitgebreid.
Inhoudelijke wijzigingen
Ook inhoudelijk zijn de ABV op enkele punten gewijzigd/aangevuld. Hieronder worden enkele belangrijke wijzigingen genoemd:
Toepasselijkheid van de voorwaarden
Een belangrijke inhoudelijke wijziging is gelegen in artikel 1 over de toepasselijkheid van de ABV. In dit artikel wordt uitgelegd wanneer de ABV van toepassing zijn en dat als deze strijdig zijn met de inhoud van de overeenkomst of de toepasselijke bijzondere voorwaarden (ook wel genoemd productvoorwaarden), de laatstgenoemden voorgaan op de ABV. Echter, ten aanzien van consumenten is uitdrukkelijk opgenomen dat bijzondere voorwaarden geen rechten of bescherming kunnen verminderen die de ABV aan consumenten toekennen. Deze toevoeging is nieuw en was nog niet opgenomen in de ABV 2009.
Zorgplicht
Artikel 2 ABV 2017 gaat over de zorgplicht. Dat zowel banken als klanten een zorgplicht hebben is niet nieuw. De bepaling over de zorgplicht is echter geherformuleerd en op een enkel punt uitgebreid. Zo dient de klant nu op verzoek van de bank de nodige informatie en documentatie te geven en als het voor de klant duidelijk moet zijn dat de bank die informatie of documentatie nodig heeft, moet de klant die uit zich zelf geven.
Inschakelen van derden (artikel 5)
De bank kan derden inschakelen bij de uitvoering van haar dienstverlening. Bij het inschakelen van derde partijen door de bank blijft de bank het aanspreekpunt en de contractspartij voor de klant. In de ABV 2009 was dit niet opgenomen en was het niet altijd duidelijk tot wie de klant zich kon wenden bij vragen en/of klachten.
Controle van gegevens en melden van fouten
Artikel 19 is gemoderniseerd en aangepast aan de huidige tijd. Zo wordt expliciet verwezen naar internetbankieren, mobielbankieren en andere voor de bankdiensten beschikbare apps. Naast deze modernisering is er ook een inhoudelijke aanpassing. De bepaling uit artikel 19 lid 3 ABV 2009: “De bank is bevoegd om de creditering van een rekening van de cliënt ingevolge een door een beschikkingsonbevoegde of handelingsonbekwame persoon gegeven opdracht ongedaan te maken” is vanwege de betrouwbaarheid van het girale betalingsverkeer geschrapt. Op grond van artikel 19 lid 2 sub b in de ABV 2017 kan de bank nog wel altijd een fout herstellen zonder toestemming van haar klant.
Tarieven en vergoedingen
In artikel 22 wordt de bepaling omtrent de tarieven en vergoedingen voor de dienstverlening van de bank nader uitgewerkt. Er wordt duidelijker aangegeven wat de klant van de bank kan en mag verwachten. Zo is bijvoorbeeld aangegeven dat in het geval er door een vergissing geen vergoeding of tarief is afgesproken, de bank maximaal een vergoeding in rekening kan brengen volgens het in vergelijkbare gevallen geldende tarief. Ook kan het zijn dat de tarieven wijzigen, tenzij voor een vaste periode een vaste vergoeding is afgesproken. In de bepaling zijn enkele voorbeelden genoemd wanneer tarieven kunnen wijzigen, zoals marktomstandigheden, verandering van het risicoprofiel van de klant en ontwikkelingen op de geld of kapitaalmarkt.
Pandrecht op onder andere tegoeden bij de bank
In artikel 24 is uitgebreider en duidelijker omschreven wat het pandrecht van de bank inhoudt op o.a. tegoeden bij de bank en aandelen waarin de klant via de bank belegt en waar dit pandrecht voor gebruikt kan worden. Ook wordt ingegaan op de inhoud van de volmacht die de klant aan de bank verstrekt, op grond waarvan de bank namens de klant kan verpanden. Daarbij is uitdrukkelijk vastgelegd dat de volmacht die de bank van de klant krijgt, komt te eindigen zodra de relatie met de klant is geëindigd en volledig is afgewikkeld.
Het stellen van zekerheden
Op grond van artikel 26 ABV is de klant verplicht (aanvullende) zekerheden te stellen als de bank daarom vraagt. Nieuw is dat een klant van de bank niet de mogelijkheid heeft zelf de te stellen zekerheid te bepalen. Als de bank een bepaalde zekerheid wenst te hebben, moet de klant hieraan voldoen. Ook is nu opgenomen dat de klant er op voorhand mee instemt dat hij/zij medewerking verleent aan een overwaarde-arrangement (artikel 26 lid 1 sub d).
Bijzondere kosten
Artikel 28 ABV ziet op de bijzondere kosten, zoals juridische kosten i.v.m. een geschil of beslag, taxatiekosten en kosten van extra rapportages. In de gewijzigde bepaling staat opgenomen dat als er voor bijzondere kosten een wettelijke regeling is, deze regeling wordt toegepast. Hieruit wordt afgeleid dat de bank bij een juridische procedure genoegen moet nemen met de vergoeding van proceskosten conform het liquidatietarief dat de rechter in de regel toepast, in plaats van de vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte proceskosten. Ook is nu opgenomen dat de bank de noodzaak van bepaalde bijzondere kosten moet toelichten (lid 2). Het moet voor de klant transparant en duidelijk zijn waar de betreffende kosten op zien.
Conclusie
Bij lezing van de ABV 2017 springen met name de wijziging van de formuleringen van de ABV en het integreren van de toelichting in het oog. De tekst is sterk vereenvoudigd ten opzichte van de ABV 2009 en er zijn verschillende voorbeelden toegevoegd, zodat ze voor de klant van de bank beter te begrijpen zouden moeten zijn. Daarnaast zijn er inhoudelijk enkele wijzigingen doorgevoerd die voor de praktijk van groot belang kunnen zijn.
Indien u vragen heeft over de inhoud van deze bijdrage of andere vragen op het gebied van financiering, zekerheden en insolventierecht, neem dan contact op met Mignon ter Beek.