Betaalt uw debiteur de factuur niet, dan kunt u voorafgaand aan een juridische procedure conservatoir beslag op het banksaldo, de auto, onroerend goed of andere bezittingen van de debiteur leggen. U moet dan bij de voorzieningenrechter een verlof tot het leggen van conservatoir beslag halen. Zo voorkomt u dat de debiteur zijn vermogensbestanddelen wegsluist en u naderhand uw vordering niet kunt verhalen.
In Nederland is het relatief eenvoudig om conservatoir beslag te leggen. Internationaal gezien is Nederland op dit punt een uitzondering. In de meeste landen is het lastig, zo niet onmogelijk, om conservatoir beslag te leggen. Met ingang van 18 januari 2017 is hier binnen de EU verandering in gekomen. Op die datum is de EU Verordening Europees Bankbeslag in werking getreden, waardoor het binnen de EU mogelijk is op eenvoudige en goedkope wijze conservatoir beslag te leggen op banksaldi van een schuldenaar in een of meerdere andere EU-lidstaten. Deze verordening is alleen van toepassing als u een geldelijke vordering in een burgerlijke of handelszaak heeft.
Het Europese bevel tot conservatoir beslag is in de EU lidstaten rechtstreeks en onder uniforme voorwaarden van toepassing. Het voorkomt dat activa verdwijnen voordat een vonnis ten uitvoer is gelegd en bevordert een effectievere tenuitvoerlegging van het vonnis binnen de EU. Daarmee biedt de nieuwe verordening schuldeisers meer zekerheid over de succesvolle inning van hun vorderingen.
De werking van de EU-bankbeslagprocedure is relatief eenvoudig en begint met een verzoek aan de voorzieningenrechter om conservatoir beslag op buitenlandse bankrekeningen te mogen leggen. Daartoe dient een standaardformulier te worden ingevuld. Op dit formulier moet informatie over de schuldeiser, de schuldenaar, de vordering en het bankrekeningnummer waarop beslag gelegd worden ingevuld. In afwijking op het huidige Nederlandse conservatoire beslagrecht geldt dat de schuldeiser verplicht is zekerheid te stellen voor het bedrag waarvoor hij beslag wil leggen. Dit kan bijvoorbeeld door het stellen van een bankgarantie. Deze verplichting tot het stellen van zekerheid is ingevoerd om misbruik van het beslagrecht te voorkomen. De schuldenaar wordt voorafgaand niet gehoord op het verzoek van de schuldeiser tot afgifte van het bevel tot conservatoir beslag. De schuldenaar kan echter wel – nadat het beslag gelegd is – verzet instellen bij de rechter die het bevel heeft afgegeven.
De rechter zal het bevel afgeven als de schuldeiser voldoende bewijs voor zijn vordering heeft geleverd, en heeft aangetoond dat een beslag nodig is gelet op het reële risico dat zonder het leggen van beslag de latere incasso van de vordering moeilijker kan plaatsvinden of – in het ergste geval – onmogelijk wordt gemaakt. Een Europees bevel tot conservatoir beslag kan in verschillende fases van een geschil worden verzocht, bijvoorbeeld indien:
- schuldeiser nog geen bodemprocedure tegen de schuldenaar heeft ingesteld;
- tijdens iedere fase van een bodemprocedure die een schuldeiser in een lidstaat tegen de schuldenaar heeft ingesteld, zolang nog geen rechterlijke beslissing is gegeven (of geen gerechtelijke schikking is goedgekeurd of getroffen);
- wanneer de schuldeiser in een lidstaat een rechterlijke beslissing heeft verkregen (of een gerechtelijke schikking of authentieke akte) op basis waarvan de schuldenaar de vordering moet voldoen.
In de gevallen waarin de schuldeiser nog geen rechterlijke beslissing heeft verkregen, is de rechter die bevoegd is om van het bodemgeschil kennis te nemen ook bevoegd om het Europees bevel tot conservatoir beslag te verstrekken. In de gevallen waarin de schuldeiser wel al een rechterlijke beslissing heeft verkregen, is de rechter van de lidstaat waar die beslissing is gegeven bevoegd.
Het nieuwe Europees bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen is een welkome aanvulling voor bestaande nationale beslaginstrumenten. Een nationaal Nederlands conservatoir beslag op bankrekeningen wordt namelijk niet in het buitenland erkend. Het voordeel van de Europese beslagprocedure is dat geen afzonderlijke erkenningsprocedure in de andere EU lidstaten nodig is. Aan de hand van een Europese standaardprocedure kan door middel van een standaardformulier binnen de hele Europese Unie (m.u.v. Denemarken en het Verenigd Koninkrijk) conservatoir beslag op bankrekeningen worden gelegd.
Hoe deze nieuwe regeling in de praktijk zal uitpakken moet nog blijken. Het komt echter vaak voor dat een debiteur wel een bankrekening in een andere EU-lidstaat heeft, maar niet in Nederland. Dat nu ook op die rekeningen beslag kan worden gelegd, is een goede ontwikkeling. Het zeker stellen van verhaalsmogelijkheden voor vorderingen binnen de EU wordt op deze wijze makkelijker.
Heeft u vragen over deze bijdrage of heeft u vragen over algemene voorwaarden of andere verbintenissenrechtelijke aspecten, neem dan gerust contact op.