Wanneer uw contractspartij zijn verplichtingen uit de overeenkomst die u met hem hebt gesloten niet of niet correct nakomt, is er – in juridische zin – sprake van een tekortkoming in de nakoming van de verbintenis. U kunt dan nakoming verlangen en eventueel schadevergoeding maar u kunt de overeenkomst onder omstandigheden ook ontbinden in plaats van nakoming te verlangen.

Relevant is of nakoming überhaupt nog mogelijk is. Als dat namelijk niet mogelijk is, dan kunt u de overeenkomst direct ontbinden en onder bepaalde omstandigheden ook aanspraak maken op schade. Als nakoming nog wel mogelijk is, dan moet uw contractspartij eerst in verzuim zijn voordat een mogelijke schadevergoedingsplicht intreedt en/of u de overeenkomst (mogelijk) kunt ontbinden. Het is daarom belangrijk om te weten hoe uw contractspartij in verzuim raakt.

Verzuim door ingebrekestelling

Is voor de nakoming geen termijn bepaald, dan treedt het verzuim in wanneer de schuldenaar in gebreke wordt gesteld bij een schriftelijke aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld en nakoming binnen deze termijn uitblijft. De functie van een ingebrekestelling is om de schuldenaar nog een laatste termijn voor nakoming te geven en dus te bepalen tot welk tijdstip nakoming nog mogelijk is zonder dat van een tekortkoming sprake is. Wanneer er niet wordt nagekomen binnen de gestelde termijn geldt dat de schuldenaar vanaf dat tijdstip in verzuim is.

Het is hierbij van belang dat u op een juiste manier uw contractspartij in gebreke stelt. Een rechtsgeldige ingebrekestelling voldoet aan het volgende:

• De ingebrekestelling moet schriftelijk geschieden;
• De verplichtingen van de contractspartij die niet zijn nagekomen moeten worden genoemd;
• Een duidelijke termijn moet worden gesteld waarbinnen moet worden gepresteerd;
• Deze termijn moet redelijk zijn;
• Uw contractspartij dient uitdrukkelijk voor de schade wegens de vertraging aansprakelijk gesteld te worden.

Als de schuldenaar tijdelijk niet kan nakomen of uit zijn houding blijkt dat aanmaning nutteloos zou zijn, kan de ingebrekestelling plaatsvinden door een schriftelijke mededeling waaruit blijkt dat hij voor het uitblijven van de nakoming aansprakelijk wordt gesteld.

Verzuim zonder ingebrekestelling

Hiervoor lichtten we toe dat een ingebrekestelling een voorwaarde is voor het ontstaan van verzuim van de schuldenaar. Echter, onder bepaalde omstandigheden kan verzuim ook zonder ingebrekestelling intreden. De wet noemt drie gevallen waarin het verzuim zonder ingebrekestelling intreedt. Dit is het geval wanneer A) een voor nakoming afgesproken fatale termijn ongebruikt verstrijkt of B) de verbintenis voortvloeit uit onrechtmatige daad of wanprestatie en de verbintenis niet terstond wordt nagekomen of C) u uit een mededeling van de contractspartij moet begrijpen dat zij haar verplichtingen niet zal nakomen. Dit is geen limitatieve opsomming, dus er zijn meerdere omstandigheden denkbaar waarin verzuim van rechtswege intreedt. De redelijkheid en billijkheid spelen ook een rol bij het bepalen of iemand in verzuim is.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 11 oktober 2019 de regels omtrent ingebrekestelling en verzuim nog eens uiteengezet. Opvallend is dat de Hoge Raad in dit arrest expliciet aangeeft dat uit de wetsgeschiedenis volgt dat de bepalingen in de wet over ingebrekestelling en verzuim geen strakke regels zijn, maar veeleer beogen de rechter de mogelijkheid te geven om met partijen zonder gedetailleerde kennis van de wet tot een redelijke oplossing te komen. Daarnaast geldt dat dit regelend recht is. Regelend recht betekent dat partijen in bepaalde mate van de wet mogen afwijken. Partijen kunnen in de overeenkomst of in de toepasselijke algemene voorwaarden bijvoorbeeld overeenkomen dat een ingebrekestelling niet of juist altijd nodig is.

Belang verzuim en ingebrekestelling

De praktijk leert dat het vaak niet duidelijk is of er sprake is van verzuim en of al dan niet een ingebrekestelling vereist is. Twijfelt u, dan is het verstandig om altijd een deugdelijke ingebrekestelling te verzenden, ook als dit wellicht achteraf overbodig blijkt. Als verzuim namelijk niet is ingetreden omdat er geen ingebrekestelling is gestuurd terwijl dat achteraf wel nodig bleek te zijn, dan heeft dat vervelende consequenties: uw contractspartij is dan niet gehouden tot betaling van schadevergoeding en ontbinding van de overeenkomst is niet mogelijk. U kunt dan met lege handen komen te staan, terwijl u mogelijk terecht van mening bent dat de overeenkomst niet correct is nagekomen door uw contractspartij.

Heeft u vragen over de juiste nakoming van contracten, ingebrekestelling en verzuim, neem contact op met onze advocaten van Law&Pepper.