De Nederlandse Arbeidsinspectie (voorheen: ‘Inspectie SZW’) controleert of werkgevers en werknemers zich houden aan de verschillende wetten, besluiten en regelingen op het terrein van arbeid. De Nederlandse Arbeidsinspectie kan reageren op meldingen, maar voert ook op regelmatige basis (onaangekondigd) inspectiebezoeken uit. Deze blogreeks, voorzien van verschillende tips, kan behulpzaam zijn bij de voorbereiding van zo’n inspectiebezoek en bij het vervolg daarop. In deze zesde blog leg ik uit welke argumenten kunnen worden aangevoerd om een boete aan te vechten.
Boete Nederlandse Arbeidsinspectie
De Wet arbeid vreemdelingen (hierna: ‘Wav’) legt verplichtingen op aan diverse partijen. Overtreding van een aantal van de verplichtingen uit de Wav kan (onder andere) leiden tot het moeten betalen van een bestuurlijke boete.
Boetenormbedragen
De regels over de hoogte van de boetes staan in de Beleidsregels boeteoplegging Wet arbeid vreemdelingen. De werkgever die (i) de meldingsplicht schendt (artikel 2a Wav), de bewaarplicht schendt (artikel 15 lid 4 Wav), (iii) verzuimt een afschrift van het identificatiebewijs door te sturen naar de inlenende werkgever (artikel 15 lid 1 Wav) of (iv) verzuimt de identiteit vast te stellen (artikel 15 lid 2 Wav) kan een boete worden opgelegd van € 1.500 per overtreding per persoon.
Voor illegale tewerkstelling (artikel 2 Wav) of het niet binnen 48 uur kunnen aanleveren van een geldig identiteitsbewijs (artikel 15a Wav) geldt een boetenormbedrag van € 2.000 (indien het gaat om een huishoudelijke of persoonlijke dienst) tot € 8.000 (indien de overtreder een rechtspersoon is, bijvoorbeeld een B.V.).
Verhoging van de boetenormbedragen
De hiervoor genoemde boetenormbedragen kunnen verhoogd en verlaagd worden. Uit de beleidsregels volgt dat het boetenormbedrag voor illegale tewerkstelling wordt verhoogd indien (i) de werkgever bewust de regelgeving heeft ontdoken, (ii) bij de overtreding drie of meer vreemdelingen zijn betrokken of (iii) eerder een overtreding van de Wav is geconstateerd.
Geen boete
In situaties waarin verwijtbaarheid volledig ontbreekt, bestaat geen grond voor boeteoplegging (artikel 5:41 Awb). Die situatie doet zich voor indien de overtreder aannemelijk maakt dat hij/zij al hetgeen redelijkerwijs mogelijk was heeft gedaan om de overtreding te voorkomen.
Matigingsgronden boete
Onder bepaalde omstandigheden matigt het Ministerie voor SZW het boetenormbedrag. De matigingsgronden zijn opgenomen in de beleidsregels. In 2022 oordeelde de Raad van State dat er in de beleidsregels onvoldoende werd gedifferentieerd in de ernst van de overtreding. Zo ontving de werkgever die een arbeidsmigrant opzettelijk illegaal tewerkstelde een vergelijkbare boete als een werkgever die per ongeluk in overtreding was. De beleidsregels waren op dit punt in strijd met het evenredigheidsbeginsel. Sindsdien worden de boetenormbedragen standaard gematigd met 50%, tenzij sprake is van opzet of grove schuld.
Verdere matiging van de boete is mogelijk, indien zich een of meer matigingsgronden zich voordoen. In de beleidsregels zijn de volgende matigingsgronden opgesomd:
Ook buiten deze matigingsgronden moet beoordeeld worden of het besluit voor een of meer belanghebbenden gevolgen heeft die onevenredig zijn. Dit is een ‘volle toets’. Dit houdt in dat de bestuursrechter niet beoordeelt of het bestuursorgaan in redelijkheid tot het genomen besluit kon komen. Hij beoordeelt op grond van alle omstandigheden of de opgelegde boete in zijn ogen redelijk is.
Voorbeeldzaak uit eigen praktijk
In een recente zaak uit eigen praktijk kwamen bovengenoemde aspecten mooi samen. Mijn cliënte was een bemiddelingsbureau dat in 2021 vier medewerkers had ingeleend en op haar beurt had uitgeleend. De vier medewerkers zouden uit Roemenië komen. Cliënte had in dit kader de legitimatiebewijzen gecontroleerd en bewaard in de administratie. Later bleek dat de legitimatiebewijzen toch vervalst waren. Nadat dit was uitgekomen, vertrokken deze personen met de noorderzon. De Nederlandse Arbeidsinspectie stelde een onderzoek in.
In 2023 vorderde de Nederlandse Arbeidsinspectie de legitimatiebewijzen bij cliënte. Cliënte kon slechts de vervalste legitimatiebewijzen aanleveren binnen 48 uur. Cliënte beschikte namelijk niet over de echte legitimatiebewijzen. Hierdoor kon cliënte en de NLA de identiteit van de personen niet vaststellen. De Nederlandse Arbeidsinspectie stelde dat cliënte viermaal artikel 15a Wav had geschonden.
Uitgaande van een boetenormbedrag van € 8.000 zou dit leiden tot een totale boete van € 32.000,- (4 * € 8.000). Uiteindelijk is slechts een boete van € 4.000,- opgelegd (4 * € 1.000).
Boetenormbedrag
De NLA ging aanvankelijk uit van een boetenormbedrag van € 8.000 dat hoort bij een rechtspersoon die in overtreding is, omdat cliënte inmiddels zijn onderneming exploiteerde vanuit een besloten vennootschap (BV). Het interessante was dat cliënte in 2021 nog geen BV had, maar een eenmanszaak. Voor een eenmanszaak geldt een lager boetenormbedrag van € 4.000,-. Dat leidde tot een halvering van de totale boete (€ 16.000 i.p.v. € 32.000).
Normale verwijtbaarheid
Omdat geen sprake was van opzet, diende het boetenormbedrag van € 4.000 per overtreding met 50% gematigd te worden op grond van de eerdergenoemde uitspraak. De totale boete werd om die reden dan ook gematigd van € 16.000 naar € 8.000.
Verdere matiging op basis van evenredigheid
Daarnaast hadden we diverse omstandigheden aangevoerd, die niet verdisconteerd waren in de matiging van 50% van de boete:
– De 4 arbeidskrachten met valse identiteitsdocumenten zijn door miscommunicatie tussen de vreemdelingepolitie en de gemeente zonder onderzoek te doen naar de werkelijke identiteit naar huis gestuurd;
– De 4 arbeidskrachten zijn na deze datum verdwenen;
– Er zat een (te) lange tijdsverloop tussen de constatering van de valse documenten in 2021, de start van het onderzoek in 2022 en de datum van de vordering in 2023.
Op basis van deze omstandigheden is de totale resterende boete van € 8.000 verder gematigd naar € 4.000 (nogmaals 50%).
Uit dit voorbeeld volgt dus dat het zinvol kan zijn om een zienswijze in te dienen of bezwaar te maken tegen een boete. Verschillende argumenten kunnen aangevoerd worden om de boete (vergaand) gematigd te krijgen.
Vragen aan advocaat over arbeidsrecht- en arbeidsmigratierecht?
Heb jij een boete opgelegd gekregen van de Nederlandse Arbeidsinspectie en kun jij je daarin niet vinden? Neem dan contact met mij op, zodat we de mogelijkheden kunnen bespreken (boystenden@lawandpepper.com of 06-27177989).
Wil je op de hoogte blijven van al mijn arbeidsrechtelijke- en arbeidsmigratierechtelijke blogs? Volg dan de LinkedIn-pagina van Law&Pepper Advocaten.
