Op 21 mei 2019 hebben wij op de actualiteitenpagina van onze website een toelichting gegeven over het plaatsen van een handtekening onder een overeenkomst.
Wij lichtten daarin toe dat een handtekening onder een overeenkomst dwingend bewijs oplevert van het bestaan van de overeenkomst. Een rechter zal in een procedure moeten uitgaan van de juistheid van de overeenkomst indien deze ondertekend is. Als een partij het daar niet mee eens is zal deze moeten aantonen dat de overeenkomst een andere inhoud heeft, dan wel de overeenkomst niet bestaat.
In het bericht van 21 mei 2019 zijn een achttal tips gegeven hoe om te gaan met een getekende overeenkomst. In dit actualiteitenstukje gaan wij nader in op een van deze tips, namelijk de aanbeveling dat de partijen bij de overeenkomst alle pagina’s van de overeenkomst paraferen.
Handtekening
In de praktijk gebeurt het paraferen van een overeenkomst niet altijd en wordt nogal eens als lastig ervaren en soms zelfs als niet nodig. Met name wanneer het zeer omvangrijke contracten betreft kan het paraferen heel wat tijd met zich meebrengen. Men tekent veelal slechts de laatste pagina waarop de namen van partijen staan vermeld. Echter, ondanks de fysieke inspanning die hiervoor nodig is, is de juridische beloning van paraferen dusdanig groot dat uitdrukkelijk wordt geadviseerd om altijd iedere pagina van een overeenkomst, alsook elke pagina van de daarbij behorende bijlagen, te paraferen. Alleen een handtekening onderaan de overeenkomst kan – hoewel juridisch bindend –in de praktijk niet voldoende zijn.
Paraferen van de pagina’s
Het paraferen van de individuele pagina’s van een overeenkomst heeft tot doel om ervan verzekerd te zijn dat iedere pagina:
- is gezien en akkoord bevonden door de partijen bij de overeenkomst;
- er geen pagina’s in de overeenkomst achteraf zijn verwisseld.
Het ontbreken van parafen kan in het nadeel van een partij zijn wanneer geprocedeerd moet worden over de inhoud van een overeenkomst.
In een kwestie die bij de Hoge Raad heeft gespeeld, was aan de orde dat door een schuldeiser een leningovereenkomst van twee pagina’s als bewijs in het geding was gebracht. De schuldenaar betwistte niet dat de leningovereenkomst door hem was ondertekend op de laatste pagina. Met andere woorden: hij erkende zijn handtekening.
Echter, deze schuldenaar stelde ook dat de eerste pagina van de leningovereenkomst niet overeenkwam met de versie van de overeenkomst zoals door hem ondertekend. Er zou sprake zijn geweest van vervanging van de eerste pagina van de overeenkomst. Kortom, er zou sprake zijn van een vervalsing van de eerste pagina.
De schuldenaar betwistte dan ook de juistheid (inhoud) van de leningovereenkomst. In deze kwestie overwoog de Hoge Raad dat desondanks de schuldenaar moest aantonen dat de eerste pagina niet bij de overeenkomst hoorde. Door de handtekening onderaan de overeenkomst, had namelijk de gehele overeenkomst dwingendrechtelijke bewijskracht verkregen. De rechtbank mocht uitgaan van de juistheid van de overeenkomst. De Hoge Raad geeft aan dat de handtekening onderaan een overeenkomst van meerdere pagina’s volstaat voor de dwingendrechtelijke bewijskracht. Dit kan anders zijn wanneer er bijzondere omstandigheden worden waargenomen, bijvoorbeeld dat een tekst boven de handtekening op een later moment is aangebracht of er onlogische teksten in de overeenkomst voorkomen die niet lijken te rijmen met overige onderdelen van de overeenkomst.
Door het ontbreken van de parafen kon de schuldenaar in de procedure niet aantonen dat de eerste pagina van de overeenkomst niet de juiste was.
Afsluiting
Uit de uitspraak van de Hoge Raad kan worden afgeleid dat het paraferen van iedere pagina van een overeenkomst belangrijk is. Wanneer men geen paraaf plaatst en pagina’s worden verwisseld is het achteraf zeer moeilijk om aan te tonen dat de niet geparafeerde pagina’s ook de juiste pagina’s zijn wanneer er sprake is van betwisting. Met een paraaf op iedere pagina wordt deze discussie in de kiem gesmoord.
Mocht men van mening zijn dat er meer zekerheid moet worden verkregen over de authenticiteit van een overeenkomst, kan er ook voor worden gekozen deze door een notaris te laten vaststellen. Een notaris kan alsdan in een proces-verbaal van waarneming vaststellen welke overeenkomst is ondertekend en deze aan een gewaarmerkt proces-verbaal hechten. Deze handelwijze is onder meer te adviseren in geval van een overeenkomst met verstrekkende financiële gevolgen en/of aansprakelijkheden. De kosten die daarvoor bij de notaris moeten worden gemaakt wegen niet op tegen de baten.
Mocht u over dit onderwerp nader geïnformeerd willen worden, met name wanneer er sprake is van een betwisting van een handtekening of bij onduidelijkheid welke pagina’s bij de overeenkomst horen, neem dan gerust contact met ons op voor overleg.